System PESEL - Historia
System PESEL, czyli Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności, został zaprojektowany i powstał w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, a jego początki sięgają końca lat 60. XX wieku, kiedy do Polski dotarły informacje
o budowie podobnego systemu w Szwecji. Powstaje Centralny Ośrodek Przetwarzania Informacji (COPI), którym kieruje płk Antoni Bossowski [1] i który był autorem koncepcji powstania systemu PESEL. Wstępne prace nad realizacją systemu PESEL zostały rozpoczęte w powstałym po COPI Ośrodku Informatyki MSW
(Departament Techniki MSW), a następnie kontynuowane w Biurze Informatyki MSW. Powstają dokumenty takie jak: "Wstępne założenia do koncepcji PESEL" oraz "Terenowy Bank Danych PESEL".
Rodowód systemu PESEL wywodzi się od innego systemu informatycznego z okresu PRL.
Po wydarzeniach z marca 1968 roku, skupiono się na stworzeniu bazy danych ludzi
z wyższym wykształceniem w systemie o roboczej nazwie MAGISTER (można uznać, iż był to podprojekt i poprzednik systemu PESEL). System PESEL nie zawierał jednak aż tyle danych co system MAGISTER. Informacje znajdujące się w bazie PESEL w tamtym okresie to: imię i nazwisko, stan cywilny, miejsce zamieszkania i rodzaje dowodów tożsamości. System MAGISTER był systemem pilotażowym, zawierającym znacznie więcej informacji. Dane były pozyskiwane do tego systemu między innymi poprzez specjalną, 6-stronicową ankietę, którą wypełniała każda osoba z wyższym wykształceniem przyjęta do zakładu pracy. Oprócz danych osobowych, należało wypełnić przebieg kariery zawodowej, wykaz publikacji, szczegółowe informacje o majątku oraz chęci jego pozyskania (np. czy osoba stara się o mieszkanie, samochód, itp.). Jak można zauważyć, tego rodzaju informacje były na pewno bardzo ważne w czasie działań operacyjnych Służby Bezpieczeństwa, podczas np.werbunku agentury.
w najnowocześniejsze znane systemy komputerowe:
Sprzęt komputerowy dla systemu PESEL, po podpisaniu kontraktu dostarczyła firma SIEMENS i były to modele 4004 a później 7755
Kadrę informatyczną stanowili ludzie pracujący wcześniej w ZETO-ZOWAR, Biurze Informatyki MSW, zespole Jacka Karpińskiego, GUS oraz młodzi absolwenci szkół wyższych. Według jednego z inżynierów pracujących przy budowie systemu PESEL, informatycy podczas tworzenia systemu odkryli i wynaleźli coś na kształt dzisiejszej sieci z zestawem protokołów TCP/IP.Trzeba mieć na uwadze, iż było to na długo zanim w USA w roku 1983 powstała sieć Internet, za sprawą połączenia jej "przodków": NSFnet [4] oraz ARPANET [5]. Wynaleźli oni bowiem system, który pozwalał w ramach przesyłania danych PESEL zapewnić takie rozwiązanie, że podczas gdy jedna ze struktur węzła zostaje zniszczona, to informacje same "wybierają" drogę którymi mają dotrzeć do odbiorców.
Można sobie tylko wyobrazić, jak bardzo nowatorskie musiało to być rozwiązanie w tamtychczasach. Rządowe Centrum Informatyczne PESEL do budowy własnej sieci otrzymało modemy i rozgałęźniki od firmy TELETRA. Jedno
z opracowanych rozwiązań zostało nawet opatentowanych -była to technologia zapisu danych na kartach pamięci bez części ruchomych.przęt komputerowy Siemensa po jakimś czasie musiał zostać zastąpiony sprzętem rodzimej produkcji, a było to związane m.in. z nałożeniem ograniczeń przez CoCom po wprowadzeniu stanu wojennego. Korzystano z rodzimych rozwiązań, komputerów R-32 z ELWRO Wrocław oraz z innego sprzętu komputerowego produkowanego przez zakłady ELWRO, MERAMAT, MERA BŁONIE, MERA ZABRZE, MERA STER oraz TELETRA.
W połowie lat 80-tych, na wszystkich komputerach zainstalowano własny, opracowany
w RCI PESEL, system zarządzania bazą danych JANTAR. JANTAR był kolejnym szczególnym osiągnięciem, pozwalającym na utrzymanie bazy danych (40 milionów rekordów) pomimo embargo na pojemność i ilość dysków. Po roku 1990 JANTAR został przeprogramowany
i zaimplementowany dla komputerówIBM: najpierw dla środowiska MVS/XA, następnie pod koniec lat 90. XX wieku dla środowiska OS/390, aby ostatecznie w roku 2003 znaleźć się pod kontrolą systemu operacyjnego IBM z/OS.
Obecnie system PESEL to jedyny zbiór, zawierający dane wszystkich obywateli
i obywatelek oraz osób stale zamieszkujących na terytorium Polski. Należy również nadmienić, iż w dniu 1 marca 2015roku weszła w życie nowela ustawy o dowodach osobistych, ustawy o ewidencji ludności oraz ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego. Tego dnia połączone zostały: rejestry PESEL, ewidencja dowodów osobistych oraz akta stanu cywilnego. Do wprowadzania danych do połączonego systemu (Systemu Rejestrów Państwowych - SRP) służy obecnie program ŹRÓDŁO. Również 1 marca 2015 roku wysłużoną już bazę danych JANTAR zastąpiły nowocześniejsze rozwiązania - tak powstaje systemPL.ID. System ten korzysta obecnie z bazy danych ORACLE
i serwera JBoss Application Server, a aplikacje klienckie powstały w języku Java.